Sahaftan 16 - Kör Karga - O.Zeki Özturanlı

Sahaftan

Kör Karga

Kadir Yüksel

            1972 yılında Yeditepe Yayınları arasında yayımlanan Kör Karga O. Zeki Özturanlı’nın dördüncü öykü kitabı. İlk kitabı Mühür 1962’de yayımlanır. Tabanca 1969’da, Başakçılar 1970’te yayımlanacaktır. Kısa sayılabilecek yaşamına sığdırdığı dört öykü kitabının yanında Kent Oyuncuları tarafından güçlü bir kadroyla oynanan, oynandığı yıllarda oldukça ses getiren Batak Göl adlı bir oyunu da var. Oyun 1969’da Kent Oyuncuları Yayınları arasında yayımlanır.

            1926’da Söke’de doğar O. Zeki Özturanlı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra Söke’de serbest avukat olarak çalışır. 1982’de öldüğünde 56 yaşındadır. Son on yılında neden yazıdan koptuğunu bilemiyorum. Oysaki önemli bir tiyatroda oynanan, ses getiren bir oyunun sahibidir. Tek oyunla kalır, oyun yazmayı sürdürmez. Öyküleriyle o dönemin önemli bir yayınevinin yazarları arasındadır, dergilerde öyküleri, söyleşileri  yayımlanmaktadır. 1972’den ölümüne kadar geçen on yıllık süre içinde yeni bir öykü kitabı yayımlamaz.

            Gerçekçi bir bakışla, klasik kurgulamanın öne çıktığı öyküler olduğunu söyleyebiliriz dört kitapta bir araya getirdiklerinin. Toplumsal sorunları, özellikle Ege yöresinin sorunlarını, insanlarını, toprakla boğuşan kırsal kesimi, sağlıklı bir gözlem gücüyle öykülerine taşır. Avukat olmasının, Söke’de yaşamasının, öykülerinde çevresini, iyi tanıdığı insanları, tanık olduğu olayları ele almasında büyük payı olmalı kuşkusuz. Olaya dayalı anlatımı yalınlıkla, akıcılıkla, içtenlikle, sağlam kurgu anlayışıyla birleşir. Dönemine göre özenli bir dil kullandığını, temiz bir dille yazdığını söylemeliyiz. Bu arada, özellikle o yörenin ve göçmenlerin şive özelliklerini neredeyse her öyküde başarıyla kullandığını, diyaloglarda ustalıklı davrandığını unutmamalı. Gerçekçi damara, kırsal gerçekçi anlayışa eklenebilecek bir yazar olduğunu düşünüyorum. Erken ölümü, ömrünün son on yılındaki küskünlüğü ya da nedenini bilmediğimiz verimsizliği yazarlığını daha geniş bir alana taşımasını engelleyecektir.

            Sekiz öykü yer alıyor kitapta. İlk öykü kitaba da adını veren “Kör Karga” adlı öyküdür. Dördüncü çocuğu da kız olarak doğan kadın kocasının şiddetiyle karşılaşır. Adam kadının gözünü çıkarır ve köylülere karşı yüzü tutmadığı için evi terk eder. Kadın tek başına kalır ve çocuklarını büyütür. Küçük kızın küçük bir ameliyatla erkek olabileceğini söyler doktor. Erkek olunca babasına haber salınır. Baba eve geri döner, ama kadının gözü geri gelmeyecektir. Adamın “biz de evde kör karga besleriz” sözleriyle biter öykü. “Camping” adlı öykü kitabın en güzel öykülerinden biri. Hem diliyle, anlatımıyla, hem de ele aldığı konuyla, mizaha da yaslanan yapısıyla… Para babası bir adamın asker emeklisi ortağıyla el ele verip turistik bir kamp işletmesinin öyküsüdür. “Josette Christine” kentte geçen öykülerden biridir. Kendisini herkese farklı farklı isimlerle ve mesleklerle tanıtan bir sokak kadınıyla, kadın özlemi çeken yalnız bir adamın lokantada karşılaşmalarını konu alır. “Mektup” öyküsü de kitabın iyi öykülerinden biri. Yüksek miktarda vergi kaçıranları yakalayan memur, dürüstlüğünün kurbanı olur, yakaladığı ağaların iftiralarına uğrar ama geri adım atmaz, gönlü rahattır. Köyündeki anasının yolladığı mektupta ise ailesinin sefaletinden söz edilmektedir.

“Karpuz” öyküsünde biri olgun, diğeri ham iki karpuzun gözüyle anlatır öyküyü. Alegorik bir anlatımla karpuzların tarladan, kesilecekleri zamana kadar başlarından geçenler anlatılır, yoksul insanların yaşamlarına göndermeler yer alır. Son öykü “Eskici Davut Ağa” yaşlı bir adamın, bir ayakkabı tamircisinin yalnızlığının öyküsüdür.

            Dört öykü kitabı ve bir oyunla edebiyatımızdan ayrılması ne kötü O. Zeki Özturanlı’nın. Keşke en ustalıklı ürünlerini vereceği dönemlerde de verimliliğini sürdürebilseydi. Bazı öykücülere bu yönleriyle üzülmemek elde değil. En azından bir sahafta dolaşırken elinize geldiğinde, gözünüze çarptığında elinizi çekmeyin, ilginizi eksik etmeyin.