Sahaftan 13 - Tahir Alangu "Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman"

Sahaftan

Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman

Kadir Yüksel

Tahir Alangu’nun ilk cildi 1959’da, ikinci ve üçüncü cildi 1965’te basılan inceleme – antoloji kitabıdır Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman. 1952’de hazırlamaya başladığı kitabın ilk cildini 1959’da tamamlar Tahir Alangu. “Yeni Hikâyeciliğimizin Yol Açıcıları” adını verir ilk cilde. Altı yıl sonra “Yeni Hikâyeciliğimizin Öncüleri” adını vereceği ikinci ve üçüncü ciltleri yayınlar. Ayrıca bu üç cildin ardından “Tanzimattan Sonra Batılı Roman ve Hikâyeye Yöneliş” ve “1950’den Sonrakiler” adını taşıyan iki cildin daha hazırlanmakta olduğunu söyler giriş yazısında. Ama ne yazık ki genç sayılacak yaştaki ölümü pek çok çalışmasını öylece tamamlanmamış, öksüz bırakacaktır. Ölümünden sonra masalları, halk kültürü çalışmaları toparlanıp yayınlanır ama o ek iki cilt yayınlanmadan kalır.

1915 İstanbul doğumludur Tahir Alangu. İstanbul Üniversitesi Türk Dili Ve Edebiyatı Bölümü’nü 1943’te bitirir. Köy Enstitüleri’nde öğretmenlik yapar. Kapatılınca Van ve Erzincan’da çalışır. İstanbul’da Galatasaray Lisesi’nde, Robert Kolej’de çalışır. 1969’dan ölümüne dek Boğaziçi Üniversitesi’nde Halkbilim dersleri verir. 1973 yılında İstanbul’da yaşamını yitirir.

Üniversite yıllarında halk kültürüne karşı ilgi duymaya başlar. Öğretmenlik yaptığı yerlerde halk kültürü derlemeleri yapar. Derlediği masalları, kendi yazdığı masalları Billur Köşk, Keloğlan Masalları adlarıyla kitaplaştırır. Edebiyat incelemelerine de ağırlık verir. Ömer Seyfettin üzerine yazdığı Ülkücü Bir Yazarın Romanı edebiyatımızda fazla görmediğimiz, içten bir anlatımla yazarın dünyasını kuşatabilen çok önemli bir yapıttır.

Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman’ın üç cildinde de yazarları tek tek ele alacak, onların yazı dünyalarından yola çıkarak edebiyatımıza bütüncül bir bakış getirecektir. Yazarlara ayırdığı sayfaları “Hayatı”, “Edebi Hayatı”, “Eserleri”, “Eserleri Üzerinde Düşünceler” başlıklarıyla bölümlüyor ve öykülerinden örnekler veriyor. Hayatı, edebi hayatı, eserleri ansiklopedik bilgiler olarak yer alıyor. Asıl önemsenmesi gereken başlık “Eserleri Üzerinde Düşünceler” başlığı. Bu başlık altında, seçtiği yazarın bütün yapıtlarına, öykülerine, romanlarına değiniyor. Kendi eleştiri anlayışıyla, çoğu kez ince eleyerek değerlendiriyor. Belki son ciltte değerlendirmelerin eksik kaldığını söyleyebiliriz. Çünkü son ciltteki yazarlar daha sonraları da ürün vermeye devam ettiler. Yazın yaşamlarında değişiklikler yaşadılar. Bu nedenle bugünden bakıldığında o değerlendirmeleri eksik görebiliyoruz.

İlk ciltte, yol açıcılar başlığıyla F.Celalettin, Selahattin Enis, Sadri Ertem, O.Cemal Kaygılı, M.Şevket Esendal, Sabahattin Ali, Kenan Hulusi, N.Sırrı Örik, Bekir Sıtkı, Reşat Enis yer alıyor. İkinci, üçüncü ciltte, öncüler başlığıyla Umran Nazif, Samet Ağaoğlu, Sait Faik, İlhan Tarus, Mehmet Seyda, Kemal Bilbaşar, Halikarnas Balıkçısı, Samim Kocagöz, Orhan Kemal, Sabahattin Kudret, Kemal Tahir, Ahmet Hamdi Tanpınar, Oktay Akbal, Aziz Nesin, Faik Baysal, Haldun Taner, Orhan Hançerlioğlu, Tarık Buğra, Necati Cumalı yer alıyor.